Ευχαριστούμε τον Κωτσίδη Παντελή για την μελέτη "Η ΕΟΡΔΑΙΑ
Με το όνομα Εορδαία φέρονται στην αρχαιότητα δύο περιοχές-χώρες η Εορδαία επαρχία της Μακεδονίας, η Εορδαία (της Ιλλυρίας) και η πόλη Εορδαία στην ομώνυμη επαρχία της Μακεδονίας.
Η Εορδαία ήταν αρχαία μεσόγεια επαρχία της Μακεδονίας. Αρχαίοι κάτοικοί της ήταν οι Εορδοί από τους οποίους προέρχεται και το όνομά της. Εκτεινόταν μεταξύ των από Βορρά, επαρχιών Αλμωπίας και Λυγκιστίδας, από Δυτικά της Ορεστίδας, προς Νότο της Ελιμείας και προς Ανατολή της Ημαθίας που τη χώριζε το όρος Βέρμιο.
Από τους αρχαίους συγγραφείς μνημονεύονται τέσσερις σημαντικές πόλεις:
Η Εορδαία κείμενη στην όχθη της Βεγορίτιδας λίμνης που καταστράφηκε από επιδρομές τον Γ’ μ.Χ. αι.,
Η Άρνισσα, Η Βέγορα και Οι Κέλλες.
Κατά τους Περσικούς πολέμους οι κάτοικοι αυτής Εορδοί άκοντες μετείχαν της εναντίον των Ελλήνων εκστρατείας (Ηροδ. Ζ 185). Κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο στην Εορδαία στρατοπέδευσε ο Βασιλεύς των Σπαρτιατών Βρασίδας (424 π.Χ.) ως σύμμαχος του Βασιλέως της Μακεδονίας Περδίκκα Β’ που πολεμούσε τον Βασιλέα των Λυγκιστών τον Αρριβαίο (Θουκ. Β 99).
Κατά την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου οι Εορδοί συμμετείχαν υπό την αρχηγία του ηγεμόνα τους Λάγου του περίφημου Πτολεμαίου και ιδρυτού της Μακεδονικής δυναστείας της Αιγύπτου των Πτολεμαίων. Μνεία της Εορδαίας γίνεται και αργότερα κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο επειδή μέσω αυτής πέρναγε η περίφημη «Εγνατία οδός».
ΠΗΓΗ: Live-paidia
Ιστορία
Οι άνθρωποι που κατοίκησαν στο γεωγραφικό χώρο της αρχαίας Εορδαίας κατά την χαλκολιθική και μεταγενέστερη Εποχή του Χαλκού (2700-1200 π,χ.), θα πρέπει να προέρχονταν από τους λαούς, που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, πριν από την Εποχή Σιδήρου.
Όπως είναι γνωστό, ο Βορειοελλαδικός χώρος κατοικήθηκε από Προ-ϊνδοευρωπαϊκούς ή Μεσογειακούς λαούς και ύστερα από ινδοευρωπαϊκούς(η άποψη για ύπαρξη ινδοευρωπαϊκής φυλής έχει πλέον κατατριφθεί), οι οποίοι στο τέλος της Νεολιθικής εποχής και την αρχή της Χαλκολιθικής (περί τα 2800 π.Χ,) εισχώρησαν νότια από τον Όλυμπο και την Πίνδο.
Πολλοί ιστορικοί επισημαίνουν Πελασγικούς οικισμούς στις περιοχές αυτές και θεωρώντας πολλά τοπωνύμια σαν Πελασγικά ( Άρνισσα, Εορδαία ), διαβλέπουν Πελασγική εγκατάσταση για πολλά χρόνια. Τους προϊστορικούς χρόνους στα βόρεια σύνορα της Εορδαίας κατοικούσαν οι Πελαγόνες .
Η λέξη Εορδαία προέρχεται από την Πελασγική “Έορδα” που ήταν ανώτατη θεά στην οποία ήταν αφιερωμένο το τοπωνύμιο κοντά στη Νάουσα, Ορδαία.
Περί το 1900 π,Χ, οι Πρωτοέλληνες αυτοί άρχισαν να κατεβαίνουν στη νότια Ελλάδα. Ένα τμήμα όμως αυτών έμεινε στη Μακεδονία.
Σύμφωνα επίσης με τον καθηγητή Τσοπανάκη οι Μακεδόνες αποτελούν τμήμα του αχαϊκού κύματος που ήρθε στην Ελλάδα, κι έμειναν στην περιφέρεια αυτού του πρώιμου Ελληνισμού, ένα εθνικό και γλωσσικό υπόλειμμα που ανακατεύτηκε μερικούς αιώνες αργότερα με προδωρικές φυλές και διατήρησε την ανάμνηση της κοινής καταγωγής μέσο από μύθους, και είχε την ίδια αρχαϊκότητα στους θεσμούς και στη γλώσσα σαν τους Κύπριους και τους Αρκάδες.
Την άποψη του Προμπονά περί πρωτοελληνικής καταγωγής των Εορδών, έρχεται να επιβεβαιώσει και η παρουσία άφθονων Μυκηναϊκών οστράκων που βρέθηκαν στην περιοχή Κοζάνης, στο νότιο τμήμα της Εορδαίας, αλλά και βορειότερα από αυτήν στο χωριό Τούμπα της Παιανίας,
Ο Κεραμόπουλος, από τους πρώτους, που υποστήριξαν την Πρωτοελληνική-Μακεδονική καταγωγή των Εορδών, πιστεύει ότι αυτοί κατοικούσαν πρώτα στις γύρω από τις Πρέσπες περιοχές, όπου κάποιος ποταμός, ο σημερινός Δέβολης, ονομάστηκε από αυτούς Εορδαϊκός. Κατά το 1200 π.Χ, πιεζόμενοι από τους Ιλλυριούς, κατέβηκαν στη γύρω απ’ τη Βεγορίτιδα περιοχή, όπου ανακατεύτηκαν με τις εναπομείναντες εκεί Αιολο-αχαϊκές φυλές. Μεταξύ 1900 και 1200 π.Χ., δεν πρέπει να εγκαταστάθηκαν άλλοι λαοί σε ολόκληρη τη Μακεδονία.
Ένα κοινό χαρακτηριστικό των περιοχών στις οποίες διατηρήθηκε το όνομα Εορδαία, είναι το ότι βρίσκεται κοντά σε λίμνες. Οι Εορδοί, ήταν ένας ασυνήθιστα καλόκαρδος και καλόβουλος λαός που φαίνεται να έχουν εισάγει στη Μακεδονία ένα καινούργιο τρόπο κτίσματος κτιρίων, και τα σπίτια τους ήταν το ένα κοντά στο άλλο.
Επαρχία Εορδαίας.
Είναι επαρχία του νομού Κοζάνης, στο βόρειο τμήμα του νομού.
Έχει πληθυσμό 60.000 – 65.000 κατοίκους. Η επαρχία περιβάλλεται από βουνά και στη μέση έχει έναν κάμπο αρκετά εύφορο. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία και τη γεωργία. Η επαρχία παράγει σιτηρά, όσπρια, λαχανικά, οπωρικά, σταφύλια και κτηνοτροφικά προϊόντα.
Το υπέδαφος της επαρχίας περιέχει πλούσια κοιτάσματα λιγνίτη και μάλιστα σε πολύ μικρό βάθος. Στην Πτολεμαΐδα έχουν γίνει μεγάλα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια και γίνεται συστηματική εκμετάλλευση του λιγνίτη.
Πρωτεύουσα της επαρχίας είναι η Πτολεμαΐδα και έχει 36.000 κατ. κατοίκους.