Για το my.eordaia.com.  ΒΑΣΙΛΗΣ ΔΑΓΛΑΣ + ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ

Η καινοτομία, σήμερα, αναγνωρίζεται ως το προϊόν ενός καλά οργανωμένου συστήματος. Το περιβάλλον της καινοτομίας σε όλο τον κόσμο στηρίζεται στην ύπαρξη συστάδων-cluster επιχειρήσεων. Ως «Συστάδες» επιχειρήσεων χαρακτηρίζουμε τις ομάδες ανταγωνιστικών επιχειρήσεων οι οποίες συνήθως είναι εγκατεστημένες σε γειτνιάζουσες περιοχές και οι οποίες αλληλεπιδρούν με στόχο την επίτευξη οικονομιών κλίμακας (κοινές προμήθειες, logistics, αποθήκες κ.α), την πρόσβαση σε πόρους (αγορές κεφαλαίων, ανάπτυξη και μεταφορά γνώσης, εξειδικευμένο προσωπικό), την άμεση και έγκαιρη πληροφόρηση και γενικότερα την ανάληψη πρωτοβουλιών για τη μείωση του κόστους παραγωγής, την βελτίωση της λειτουργίας και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων – εταίρων. Οι συστάδες σε περιφερειακό επίπεδο, μπορούν να στοχεύουν στην ανάδειξη περιφερειακών συγκριτικών πλεονεκτημάτων, όπως τα τοπικά προϊόντα, οι τουριστικές και πολιτιστικές διαδρομές. Στις συστάδες εκτός από τις επιχειρήσεις – εταίρους (που ονομάζονται και «επιχειρήσεις κορμού»), συμμετέχουν υποστηρικτικές επιχειρήσεις και φορείς, όπως ενώσεις βιομηχανιών και επαγγελματικά επιμελητήρια, τεχνολογικά ιδρύματα, ερευνητικά ινστιτούτα και πανεπιστήμια, αυτοδιοικητικοί φορείς κ.λπ., με εξειδικευμένα προγράμματα σχετικά με τη βιομηχανία, κυβερνητικούς οργανισμούς, χρηματοδοτικούς φορείς, κ.ά., οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες οριζόντιου χαρακτήρα προς τους εταίρους της συστάδας.
Η τάση, επομένως, της ανάπτυξης της καινοτομίας μέσα από την ύπαρξη συστάδων επιχειρήσεων  δεν θα μπορούσε να μην αποτυπωθεί στη  νέα εθνική στρατηγική για την έρευνα και την καινοτομία, όπως αυτή εκφράζεται στα πλαίσια του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς-ΕΣΠΑ (2007-2013), και περιγράφεται συγκεκριμένα στο σχέδιο Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΕΤΑΚ).


Στόχος της εθνικής επιστημονικής και τεχνολογικής πολιτικής τα επόμενα χρόνια είναι η εξασφάλιση της απαραίτητης ώθησης που χρειάζεται η ελληνική έρευνα και τεχνολογία. Για το λόγο αυτό οι δαπάνες ΕΤΑ (Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης) για την προγραμματική περίοδο 2007-2013 υπερδιπλασιάστηκαν σε σχέση με εκείνες της περιόδου 2000-2006.  Έτσι, μέσα σε όλο το πλέγμα χρηματοδότησης των δράσεων που περιγράφονται στο ΕΣΠΑ-ΕΤΑΚ κυρίαρχο ρόλο καταλαμβάνει η αρχή της δικτύωσης και της συνεργασίας είτε στο επίπεδο συστάδων επιχειρήσεων-clusters είτε σε αυτό της διασύνδεσης πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων με την παραγωγή και τις επιχειρήσεις.
Πιο αναλυτικά,  στον Άξονα Γνώση και Αριστεία και συγκεκριμένα στον υποάξονα Αριστεία προβλέπεται η Δημιουργία συνεργατικών σχηματισμών (clusters)  α) έντασης γνώσης (knowledge intensive) β) καινοτόμων (innovation) είναι μία από τις κύριες δράσεις. Στόχος της είναι η έρευνα και ανάπτυξη καινοτομικών προϊόντων και υπηρεσιών, ιδιαίτερα υψηλής έντασης γνώσης και η προώθηση εντατικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ των μελών του συνεργατικού σχηματισμού, με από κοινού χρήση εγκαταστάσεων και ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εμπειρογνωμοσύνης και συμβάλλοντας αποτελεσματικά στη μεταφορά τεχνολογίας, τη δημιουργία δικτύων και τη διάδοση πληροφοριών μεταξύ των επιχειρήσεων. Δικαιούχοι της δράσης μπορεί να είναι ένα σύνολο ανεξάρτητων επιχειρήσεων (κατά κύριο λόγο αλλά όχι απαραίτητα ΜΜΕ) και άλλων υποστηρικτικών οργανισμών του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα, συνδεδεμένων σε μια αλυσίδα προστιθέμενης αξίας που συνδυάζουν κατά κύριο λόγο ένταση γνώσης, υψηλή τεχνολογία, εξαγωγικό προσανατολισμό

Μοντέλο Ανάπτυξης Συνεργατικών Σχηματισμών Υψηλής Τεχνολογίας – CORALLIA

Η συνεργατική κουλτούρα, ιδιαίτερα στο χώρο της έρευνας και της τεχνολογίας, όπου η παραγωγή καινοτομίας προκύπτει ως αποτέλεσμα συνεργιών, ήταν μέχρι πρότινος, έννοια, σχεδόν, άγνωστη στην Ελλάδα.  Η Ελληνική Πρωτοβουλία Τεχνολογικών Συνεργατικών Σχηματισμών Corallia είναι μια πρωτοποριακή και δυναμική πρωτοβουλία που υποστηρίζει την ανάπτυξη clusters καινοτομίας για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της εξωστρέφειας της οικονομίας και των υπηρεσιών “υψηλής προστιθέμενης αξίας”. Το τεχνολογικό πεδίο είναι αυτό της μικροηλεκτρονικής σχεδίασης ημιαγωγών (chip design) και ενσωματωμένων συστημάτων. Σταδιακά αναδεικνύεται σε σημείο αναφοράς για τη μικροηλεκτρονική στην Ελλάδα αφού  καταφέρνει να συγκεράσει την ιδιωτική πρωτοβουλία με την ερευνητική και ακαδημαϊκή δραστηριότητα.

Το Corallia, ως καταλύτης μεταξύ όλων των παραγόντων καινοτομίας, παρέχει στις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις, ολοκληρωμένη υποστήριξη (one-stop-shop), ώστε να αυξήσουν την παραγωγικότητα και την κερδοφορία τους, προωθώντας τις καινοτομίες τους στην παγκόσμια αγορά. Πιο συγκεκριμένα:

  • Προσελκύει ξένες επενδύσεις μέσω επιτυχημένων μοντέλων αναφοράς, αναβαθμίζει διαδικασίες και αλυσίδες παραγωγής και αναδεικνύει το ερευνητικό και επιχειρηματικό ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας.
  • Αναπτύσσει υποδομές “θερμοκοιτίδας” όπου επιστήμονες μπορούν να εφαρμόσουν καινοτόμες ιδέες και να κάνουν το επιχειρηματικό τους ξεκίνημα.
  • Διευρύνει τον ορίζοντα της γνώσης με εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα, μέσω των οποίων τα μέλη μπορούν να αποκτήσουν νέες δεξιότητες.
  • Προωθεί την ανάγκη και σημασία της  ευρεσιτεχνίας με την παροχή  βοήθειας στις επιχειρήσεις για την κατάθεση των σχετικών αιτήσεων καθ’ όλη τη διάρκεια της καινοτομικής διαδικασίας.

 

Η πρωτοβουλία ξεκίνησε τον Μάιο του 2006 ως “Hellenic Technology Clusters Initiative-HTCI”, με χρηματοδότηση από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Ανταγωνιστικότητα” του Γ’ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Το 2008 μετονομάστηκε σε Corallia και ενώ στην αρχή 15 ελληνικές και ξένες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας ήταν αυτές που συμμετείχαν πρώτες, πλέον το Cluster αριθμεί 70 εταιρείες  με την παράλληλη συνεργασία 35 πανεπιστημιακών και ερευνητικών ιδρυμάτων. Μετά λοιπόν από δύο χρόνια λειτουργίας ο κύκλος εργασιών αυξήθηκε κατά 59,56%, οι εξαγωγές κατά 109,67%, η απασχόληση κατά 92,63% και ο αριθμός των διπλωμάτων ευρεσιτεχνείας κατά 137,55%.

Η δυναμική που απορρέει, επομένως, από την δραστηριοποίηση της  πρώτης, ουσιαστικά, συστάδας-cluster επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας στην Ελλάδα είναι σημαντική και δύναται να αποτελέσει εφαλτήριο για την ενεργοποίηση αντίστοιχων προσπαθειών και σε άλλους τεχνολογικούς τομείς (π.χ. βιοτεχνολογία, ενέργεια).

Επιπρόσθετα, στον υποάξονα Αριστεία, και ξεχωριστά από το αυτόνομο χρηματοδοτικό μέσο της δημιουργίας συνεργατικών σχηματισμών, προβλέπεται η δημιουργία δικτύων και κέντρων αριστείας, τα οποία περιγράφονται ως Θεματικά δίκτυα προηγμένης έρευνας και ανάπτυξης (ΘΕΔΕΑ) και ως  Θεματικά δίκτυα έρευνας και εκπαίδευσης (ΘΕΔΕΕΚ). Οι παραπάνω δράσεις αφορούν σε ακαδημαϊκούς φορείς και ερευνητικά κέντρα, τα δίκτυα αυτά μπορούν, ωστόσο, όταν οι συνθήκες είναι ικανές να συνδέονται και να αλληλεπιδρούν με τις συστάδες-clusters επιχειρήσεων, ενισχύοντας έτσι την ελληνική προστιθέμενη αξία σε τεχνολογικούς τομείς υψηλής έντασης γνώσης.

ΕΣΠΑ-ΕΤΑΚ /ΓΝΩΣΗ

Ο υποάξονας Γνώση, έχοντας ως στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων μέσω της προσπάθειας εμπορικής αξιοποίησης ερευνητικών αποτελεσμάτων  και της δημιουργίας κινήτρων για τη συμμετοχή σε επιστημονικά και τεχνολογικά, περιλαμβάνει συγκεκριμένες δράσεις υποστήριξης κυρίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Πιο αναλυτικά,  στη δράση Ενίσχυσης Νέων και Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων επιχειρείται η πλήρωση αναγκών μικρομεσαίων και νέων επιχειρήσεων,  καθώς  και  η  παρακίνηση  εκτέλεσης ερευνητικών και τεχνολογικών έργων από μεγαλύτερο αριθμό επιχειρήσεων. Σε αυτό το σημείο, όμως παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι προωθείται σε μεγάλο βαθμό η αρχή της δικτύωσης και της συνεργασίας από τη στιγμή που επισημαίνεται ρητά ότι  θα δίνεται προτεραιότητα (bonus) τόσο κατά την αξιολόγηση όσο και κατά την χρηματοδότηση στις περιπτώσεις όπου οι συμμετέχουσες ΜΜΕ, ή/και σύνδεσμοι αυτών, δημιουργούν μονιμότερες δομές και δίκτυα συνεργασίας. Ομάδες, επομένως, και σύνδεσμοι ΜΜΕ με κοινά προβλήματα, ανάγκες (αφορά κυρίως ΜΜΕ ιδίου κλάδου), καθώς και στόχους (ΜΜΕ διαφόρων κλάδων, πολύ-επιστημονική προσέγγιση στην επίτευξη των κοινών στόχων ή επίλυση κοινών προβλημάτων και αναγκών) δύναται καταστούν δικαιούχοι της συγκεκριμένης δράσης.

Παράλληλα, μέσα από τη δράση Συνεργασία προωθείται η ενίσχυση της έναρξης συνεργατικών ερευνητικών και τεχνολογικών έργων μικρής, μεσαίας ή μεγάλης κλίμακας από συμπράξεις επιχειρήσεων ή ομάδων επιχειρήσεων με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα σε μια προσπάθεια κάλυψης του χάσματος της παραγωγής νέας γνώσης και του αιτήματος της εμπορικής της αξιοποίησης.

Η δράση  ως στόχους έχει τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και της ποιότητας ζωής, την ενίσχυση της σύνδεσης έρευνας και παραγωγής, την πολύ-επιστημονική προσέγγιση,  την   ενίσχυση, εξειδίκευση ερευνητικού δυναμικού, καθώς  και τη διεθνή συνεργασία μέσω της δικτύωσης και της συνεργασίας με φορείς από ευρωπαϊκές και άλλες χώρες. Επίσης, βασική επιδίωξη της δράσης αποτελεί και η παρακίνηση του ιδιωτικού τομέα στην ανάληψη Ε&Τ δραστηριοτήτων και στην αύξηση της ιδιωτικής χρηματοδότησης για ΕΤΑ γενικότερα.

ΕΣΠΑ-ΕΤΑΚ /ΑΞΙΑ

Στόχος του άξονα Γνώση είναι η μετατροπή της γνώσης σε καινοτομικά προϊόντα, διαδικασίες και υπηρεσίες και η υποβοήθηση της μεταφοράς τεχνολογίας-τεχνογνωσίας και υψηλής έντασης γνώσης προς τις επιχειρήσεις και ειδικότερα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καθώς και η κάλυψη του χάσματος μεταξύ τεχνολογικής γνώσης και αγοράς.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι Πειραματικές Δράσεις Τεχνολογικής Καινοτομίας επιδιώκουν την εκκίνηση  πιλοτικών έργων που θα διερευνήσουν νέους δρόμους και εργαλεία ανάπτυξης καινοτομίας. Απαραίτητη προϋπόθεση η διαπεριφερειακή συνεργασία και η κύρια κατεύθυνση αφορά στη διασύνδεση δράσεων τεχνολογικής καινοτομίας και δράσεων ψηφιακής διακυβέρνησης, όπως έξυπνα συστήματα καινοτομίας, έξυπνα clusters, παγκόσμια δίκτυα τεχνολογικής συνεργασίας σε επιλεγμένους κλάδους, online υπηρεσίες καινοτομίας, στοχευμένη μεταφορά τεχνολογίας, κ.α .

Έτσι και σε αυτή την περίπτωση παρατηρείται η διαφύλαξη του δόγματος της δικτύωσης και της συνεργασίας αφού ως δικαιούχοι της δράσης ορίζονται: συλλογικοί φορείς επιχειρήσεων, clusters και δίκτυα επιχειρήσεων, τεχνολογικά πάρκα και κέντρα μεταφοράς τεχνολογίας, κέντρα καινοτομίας, ομάδες Ε&Τ φορέων παραγωγής γνώσης, συνεργασίες του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα με οργανισμούς παραγωγής γνώσης.

Dr. Basilios Daglas

Mr Xanthopoulos Theodoros

THINK TANK  my.eordaia.com